Heeft driekwart chemiebedrijven veiligheid niet op orde?

Reageren op deze blog?

Laatste Blogs

Factcheck. Heeft driekwart chemiebedrijven in Brabant de veiligheid niet op orde? Conclusie: het gaat veel beter dan geschetst.

De NOS slaat alarm: “Driekwart van de chemiebedrijven in Brabant heeft de veiligheid niet op orde. Volgens inspectierapporten die Omroep Brabant in handen heeft, werden die bedrijven op minstens één overtreding betrapt.” (bron 1)

Omroep Brabant heeft deze rapporten in handen, aldus de NOS. Iedereen kan deze rapporten vinden op de website van BRZOplus.nl, waarop alle inspectierapporten worden gepubliceerd (bron 2). Niet alleen de Omroep Brabant heeft de gegevens dus in handen, maar ook NOS zelf.

De Omroep Brabant heeft de gegevens grafisch gemaakt, door een kaart waarop ‘je kunt bekijken hoe veilig de chemische bedrijven bij jou in de buurt zijn’. (bron 4) De desbetreffende bedrijven worden op de kaart geduid met driehoekjes met uitroeptekens – een soort gevarentekens. Een groen gevarenteken is geen gevaar, een geel gevarenteken betekent een overtreding in de categorie III (“Er is weinig dreiging, maar het veiligheidssysteem is niet helemaal op orde. Het bedrijf moet daar binnen redelijke termijn wat aan doen”). Oranje betekent categorie II (“Er is geen acute dreiging, maar het veiligheidssysteem is niet op orde. Het bedrijf moet snel wat aan de situatie veranderen.”) en rood is categorie I (“De kans op een groot ongeluk is heel groot en het bedrijf moet meteen worden stilgelegd tot de overtreding is opgelost.”). Een grijs gevarenteken betekent dat er geen informatie beschikbaar was. In totaal staan er rond de dertig gevarentekens op deze kaart, waarvan er maar drie groen gekleurd zijn.

Bron: website Omroep Brabant, screenshot 25-01-2017

Optelsom tot paniek

Drie rode driehoekjes, een hoop oranje en gele en bijna geen groene. Dat is reden voor paniek in Brabant. Niet alleen bij de gewone man, ook hoogleraar veiligheid Ben Ale op de Omroep Brabant, die verkondigt dat de brand bij Chemiepack blijkbaar niet “spectaculair genoeg is geweest, omdat er geen doden gevallen zijn”. Het is volgens hem “wachten op de volgende ramp”. De NOS heeft het bericht rechtstreeks overgenomen, inclusief de quote van Ben Ale. Hij werd zelfs uitgezonden op het achtuurjournaal. De schrik zit er in. Ook bij de Tweede Kamer. Er zijn inmiddels kamervragen gesteld. (bron 6)

Het beeld wordt geschetst alsof omwonenden van chemische bedrijven hun vingers maar moeten kruisen om niet te worden bedwelmd of te worden bedolven door chemische bedrijven. Mijn vraag is: is dit terecht?

Factcheck

Daarvoor ben ik gisteren in 106 BRZO inspectierapporten ingedoken om tot de volgende conclusie te komen: de inhoud van de website klopt niet met beschikbare onderzoeken. Het is simpelweg onjuist wat Omroep Brabant en de NOS publiceren.

Er staan op de kaart 31 bedrijven, waarvan er drie ‘code rood’ hebben gekregen. Omroep Brabant heeft echter van deze 31 bedrijven maar liefst 11 keer niet de rapportage van 2016 meegenomen – dat is bijna veertig procent! Negen bedrijven zijn hierdoor te negatief gekleurd. Veel te negatief gekleurd. Geen enkel bedrijf kreeg in 2016 nog code rood. Op basis van de recente BRZO-rapportage zitten de drie, volgens Omroep Brabant, rood gecategoriseerde bedrijven nu in categorie II (oranje) of zelfs categorie III (geel), de lichtste categorie.

“We hebben eind 2016 nagelopen welke rapporten nog gepubliceerd zijn over dat jaar,” stelt de omroep in haar reactie. Elk in het artikel genoemd bedrijf is jaarlijks rapportageplichtig, zo staat in de regels van de BRZO. Het was dus te verwachten dat van alle genoemde bedrijven op de publicatiedatum van het artikel, 23 januari, nog een rapportage over 2016 zou verschijnen. En dat is ook gebeurd. Het is alleen niet meegenomen in het artikel.

Onvolledigheid

Niet alleen de meest recente rapportage ontbreekt, ook lijkt de kaart niet volledig. Er staan 31 bedrijven op de kaart van Omroep Brabant, terwijl er volgens de BRZOplus website 58 bedrijven in Noord Brabant worden genoemd waarvan de rapportage beschikbaar is. Omroep Brabant noemt 27 bedrijven niet. Navraag leert ons dat door Omroep Brabant is gekozen voor deze onderverdeling omdat “BRZO-bedrijven worden verdeeld in PBZO-bedrijven en VR-bedrijven. Bij VR-bedrijven liggen zoveel gevaarlijke stoffen opgeslagen, dat zij aan de zwaarste veiligheidsnormen moeten voldoen. In ons onderzoek hebben wij specifiek naar die bedrijven gekeken, omdat de gevolgen daar het grootst zijn als er iets misgaat.”

Omroep Brabant mist echter dan nog steeds zes VR-plichtige bedrijven. Op de kaart staan daarnaast weer wel drie bedrijven die PBZO-plichtig zijn. Het onderscheid dat wordt gemaakt is inconsistent en wordt daarnaast niet genoemd in het artikel. De titel “Bekijk hier hoe veilig de chemische bedrijven bij jou in de buurt zijn” en het artikel rept niet over het onderscheid. Dit onderscheid is mijn inziens ook onterecht omdat al deze bedrijven hun zaken goed op orde moeten hebben.

Wat horen de cijfers nu wel te zijn?

Van de 27 bedrijven die niet worden genoemd in het artikel maar wel op de website worden genoemd van BRZO, hebben volgens het BRZO-register 11 bedrijven geen overtredingen begaan en heeft geen enkel bedrijf een rood predicaat.

De volledige lijst, op basis van de inspectierapport die op 25-1-2017 beschikbaar waren:

0 bedrijven hebben categorie I overtredingen (rood)
12 bedrijven hebben categorie II overtredingen (oranje)
31 bedrijven hebben categorie III overtredingen (geel)
16 bedrijven hebben geen overtredingen (groen)

Wat is wel interessant om te zien?

Als je de rapportages van 2016 vergelijkt met die van 2015, dan zie je een ander interessant patroon: in Brabant hebben juist 24 bedrijven een verbetering laten zien ten opzichte van 2015, vijf bedrijven zijn groen gebleven en vijf bedrijven zijn in dezelfde overtredingscategorie gebleven. Onder de streep een fikse vooruitgang.

Wat wel zorgelijk is, is dat negen bedrijven meer overtredingen in 2016 dan 2015 hebben. Hiervan hebben zes bedrijven alleen een overtreding in de laagste categorie, drie bedrijven hebben wel een categorie II (oranje) overtreding.

Conclusie

Er is door de bedrijven in de regio én door de Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant (OMWB) goed werk verricht. Er is geleerd van Chemiepack, er wordt geluisterd naar de adviseurs en de branche is goed op weg. Dat mag gezegd worden. Als resultaat daarvan zijn 24 bedrijven veiliger geworden dan in 2015. Er moet nog steeds veel gebeuren, want één op de vijf bedrijven hebben nog steeds een categorie II-overtreding, en drie bedrijven zijn aanzienlijk onveiliger geworden. Ben Ale zegt het terecht: “Maar het moet veel beter kunnen. 90 procent zonder overtredingen is haalbaar.” Maar om louter te claimen dat driekwart van de bedrijven hun veiligheid niet op orde heeft, is te generaliserend en gebaseerd op onvolledige en onjuiste gegevens.

Wilt u reageren op dit bericht? Ga dan naar:

https://www.linkedin.com/pulse/factcheck-heeft-driekwart-chemiebedrijven-brabant-de-bas

BRZO: Besluit risico’s zware ongevallen, dit is de Nederlandse implementatie van het Europese Seveso II Richtlijn. Deze richtlijn beschrijft hoe bedrijven die met gevaarlijke stoffen werken ongevallen moeten voorkomen en gevolgen beheersen. (Bron 3)